MINDMAP DEFINITIE als zoekterm in Google levert meer dan 47.000 resultaten. Wat is een goede definitie? Wat is een mindmap?
Lees hier eerst welke definitie ik geef voor een mindmap en bekijk vervolgens welke omschrijvingen door anderen wordt gegeven. Lees ook wat is mijn mening – als onderwijspsycholoog en specialist mindmappen daarover is?
Brainpartner
Een mindmap is een afbeelding met een onderwerp in het midden. Vanuit het midden zijn er een aantal hoofdtakken met op elke tak een kernwoord. Die hoofdtakken hebben sub-takken met uitwerkingen van de kernwoorden. Op elke sub-tak staat maar één woord. De takken zijn (in)gekleurd. De belangrijkste onderdelen van een mindmap hebben (gekleurde) afbeeldingen die boven de betreffende takken staan.
Bent u het niet eens met mij of heeft u aanvullingen of verbeteringen, ik hoor het graag !
De belangrijkste regels van een mindmap
WikipediA
Voor zover teksten van WikipediA worden gebruikt, vallen die onder de Creative Commons Naamsvermelding-Gelijkdelen licentie,
WikipediA definieert een mindmap als een diagram opgebouwd uit begrippen, teksten relaties en/of plaatjes, die zijn geordend in de vorm van een boomstructuur rond een centraal thema.
Verder zegt Wikipedia dat mindmappen kunnen worden gebruikt om creative processen te ondersteunen en bij leren en onthouden.
Over elektronische mindmaps zeggen ze dat ze kunnen worden gebruikt bij het toegankelijk maken van complexe en multimediale informatie.
Diagram
Ik zou niet willen zeggen dat een mindmap een diagram is. Volgens WikipediA is een diagram is een schematische, grafische weergave van een proces of van een aantal grootheden en hun onderlinge verband. Het eerste deel is goed. Een mindmap is inderdaad een schematische grafische weergave. Maar of een mindmap ook een grafische weergave is van een proces of van een aantal grootheden, vraag ik me wel af. Ik zeg altijd: “Een mindmap is een weergave van wat in je hoofd zit.” Een goede mindmap heeft dan ook organische takken (geen strakke lijnen) Organische takken representeren meer zoals de hersenen werken. ( Radiaal, volgens Tony Buzan )
Relaties
Wat wel goed is in de definitie is dat het onderling verband kan worden aangegeven in mindmaps. Dat wordt gedaan door pijlen te maken tussen de takken. Echter, onderlinge verbanden worden hooguit aangegeven. De onderlinge causale relaties moeten daar nog bij bedacht worden. Dat gaat niet goed met mindmappen. Daar kunnen beter causale lussen voor worden gebruikt.
Een mindmap is dus heel geschikt als representatie voor een (complex) geheel; om het geheel te zien, echter niet om het geheel te begrijpen. Daar is meer voor nodig.
Eén woord
WikipediA geeft aan dat een mindmap opgebouwd is uit begrippen, teksten. Dat is volgens de regels van Tony Buzan onjuist. Wel begrippen; kernwoorden, dat klopt, maar geen teksten! teksten maken mindmaps moeilijk leesbaar en het is van groot belang dat er op elke tak (zo veel mogelijk) maar één woord staat. Geen lange teksten dus. Dit is een belangrijke fout die door veel mensen die mindmappen wordt gemaakt.
Afbeeldingen
En dan een belangrijke fout in de definitie: en/of plaatjes. Dat is pertinent onjuist. Een mindmap heeft per definitie plaatjes. ( dus niet ‘of’ ) Een mindmap zonder plaatjes is een woordweb. Het feit dat en mindmap per plaatjes (beelden) heeft, maakt een mindmap juist krachtig. Die kracht val weg bij een woordweb.
voorbeeld woordweb
Boomstructuur
Volgens WikiPediA is een mindmap opgebouwd volgens een boomstructuur. Ook dat is pertinent onjuist.
Hierboven staat een boomstructuur. Hoewel het duidelijk is dat er van alles in de boom hangt, is dit een uitermate onoverzichtelijke structuur. Bovendien is de ‘richting’ onjuist. Het lijkt dat deze ‘boom’ gelezen moet worden vanuit de stam ( van onderaf ). Ook dat is met een mindmap zeker niet het geval.
Ik zou eerder praten over een ster-structuur. Dat is volgens mij een veel betere representatie.
Hoewel een ster niet écht vertakkingen heeft in de stralen, geeft het veel beter de radiale ‘explosie’ weer. Denken gebeurt niet rechtlijnig. Denken is radiaal, van binnen naar buiten, in alle richtingen. In het midden staat dus inderdaad het centrale thema.
Misschien zou een ster met vertakkingen als in een boom een nog mooiere representatie zijn.
Creativiteit
WikipediA geeft aan dat mindmappen kunnen worden gebruikt om creatieve processen te ondersteunen. Ik denk dat de invalshoek daar niet verkeerd is. Het gaat er niet om dat mindmappen creatieve processen ondersteunen, maar veel meer dat hierbij creatieve processen kunnen worden ingezet om vervolgens tot beter onthouden te komen. Overigens gaat het dan niet alleen om beter onthouden, maar ook om beter presenteren.
(c) Truus Römgens
Hier is zo’n mindmap waarbij er een hoge mate van creativiteit is te zien. Niet alle regels van het mindmappen worden hier goed gebruikt, maar het is juist de creatieve kracht van Truus Römgens die deze mindmap zo sterk maakt.
Presenteren
Een belangrijke toepassing die WikipediA mist is een mindmap heel goed te gebruiken is bij presentaties. Een PowerPoint presentatie is geschikt als een liniaire presentatie. Een Prezi is geschikt als er meerder onderdelen zijn waarom ingezoomd moet kunnen worden. Een mindmap is heel geschikt als presentatie om het geheel goed te blijven zien. Voor presenteren is een mindmap op de computer een hele goede mogelijkheid.
Mindmap op de pc
WikipediA spreekt over elektronische mindmaps. Elektronisch heeft in mijn ogen meer te maken met apparatuur die werkt met halfgeleiders en microprocessors. Een mindmap kan volgens mij niet elektronisch zijn. Wel kan een mindmap op een elektronisch apparaat worden gemaakt. Maar ik zou eerder spreken van een digitale mindmap; een mindmap gemaakt op de computer of een ander device. Een mindmap kan bijvoorbeeld ook heel goed worden gemaakt op een tablet.
Encyclo
Bron: www.encyclo.nl/begrip/Mindmap
Encyclo geeft een een verwijzing naar Nederlandse taal in het basisonderwijs en naar Quizlet. De derde verwijzing is naar Wikipedia. Die staat hierover uitvoerig beschreven.
Nederlandse taal in het basisonderwijs
Bron: http:www.encyclo.nl/lokaal/10364
Een mindmap is volgens hen ‘Een manier om informatie te structureren’. Er staat dat mindmappen in het onderwijs worden gebruikt om leerlingen te helpen informatie te structureren. Tenslotte geven ze aan dat mindmappen gerelateerd is aan een woordveld of een woordweb.
Dat een mindmap een manier is om te structureren klopt. Dit is echter geen definitie van een mindmap. Dat is een toepassing. En dan nog is het de vraag waarvoor dan? Het is wel zo dat mindmappen in het onderwijs worden gebruikt om informatie te structureren, maar daarmee is dat nog niet de definitie van een mindmap.
Ook de opmerking dat mindmappen gerelateerd zijn aan een woordveld of een woordweb klopt wel, maar mindmappen zijn ook gerelateerd aan systeemdenken en aan beeldend denken; en zo kan ik nog wel even doorgaan. Hiermee wordt de suggestie gewekt dat een mindmap een woordweb is, maar dat is pertinent onjuist. Het is veel meer dat een woordweb.
Quizlet
Bron: https://quizlet.com/60139203/beeldende-vorming-leren-flash-cards/
Volgens Quizlet is een mindmap een soort landkaart van je gedachten en ideeeën.
Dat is een interessante definitie. Ik zeg ook vaak dat een mindmap een soort kaart is van van wat in een hoofd zit. Wat uit het hoofd wordt gehaald staat in een mindmap. Daarmee is dit geen volledige definitie, Maar wel een goede aanvulling.
Een toevoeging die Quizlet geeft is dat ze het een landkaart noemen. Een landkaart is bedoeld om te navigeren over een land. Als hier wordt bedoeld dat een mindmap gebruikt kan worden om te navigeren in de hersenen, dan is dat wel een mooie aanvulling.
Betekenisdefinitie.nl
Bron: http://www.betekenis-definitie.nl/Mindmap
Hier worden een viertal betekenissen van mindmap genoemd. Eén van die vier is weer WikipediA.
Lerarentools.be
Bron: lerarentools.be [ site niet meer bereikbaar ]
Lerarentools definieert een mindmap als een grafisch schema (of informatieboom), dat vertrekt van een centraal onderwerp en daaraan bijzaken en verwante concepten linkt. Een mindmap zou bij het studeren helpen details van hoofdzaken te onderscheiden en informatie logisch te ordenen in het geheugen.
Het klopt dat een mindmap een grafische weergave is. Hier wordt het een grafisch schema genoemd. Met een schema wordt vaak een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid bedoeld. Dat is met een mindmap wel het geval, dus een grafisch schema is wel een goede definitie.
Het ‘informatieboom’ slaan ze de plank dan weer mis, want wat al eerder is aangegeven is hangt een boom vol en dat biedt juist geen structuur. Bovendien gaat een boom uit vanaf de stam ( beneden naar boven) en een mindmap gaat juist uit van het midden.
Vertrek vanuit een centraal onderwerp is wel goed. De links daaraan zijn echter geen bijzaken, dat zijn hoofdzaken. De hoofdtakken geven dus de hoofdzaken aan. Eventuele subtakken zijn dan uitsplitsingen van die hoofdzaken. Dat mogen echter geen bijzaken worden genoemd, want het is juist van belang dat bijzaken zo veel mogelijk uit de mindmap blijven.
Wel goed is de toevoeging dat er verwante concepten aan takken kunnen worden gelinkt. Dat is vooral bij het mindmappen op de pc heel goed mogelijk. Links op papier zijn lastig, maar bij het mindmappen op de computer gaat dat natuurlijk heel goed.
Dat een mindmap bij het studeren de mogelijkheid geeft om makkelijker de hoofd van de bijzaken te onderscheiden, ligt voor de hand. Ik denk ook dat het zo is alhoewel ik geen onderzoeken ken die bewijzen dat dat zo is.
Ook het logisch ordenen van informatie in het geheugen past in de definitie. Althans dat geldt voor een grote groep mensen. Door een logische ordening is informatie makkelijker te onthouden, behalve voor die mensen die mentaal gecentreerd zijn. Die hebben meestal al een orde in hun geheugen. Een mindmap verstoort voor hen die orde.
Wat-betekent.nl
Bron: https://www.wat-betekent.nl/wat-is-een-mindmap/
Zij zeggen; Een mindmap is een diagram van je gedachten. R.D. Vink die deze tekst heeft geschreven geeft een uitvoerige definitie. Voor een volledige versie klik op de bovenstaande link.
Vink spreekt over een mindmap als een diagram bestaande uit begrippen, teksten, plaatjes of relaties die geordend zijn volgens een boomstructuur. Dat is dezelfde definitie als bij WikipediA. Hij heeft er wel aan toegevoegd dat het een diagram van ‘je gedachten’ is. Dat is een mooie toevoeging, hoewel het ook een diagram van een boek kan zijn.
Ook Vink heeft het weer over een boomstructuur. daarover is inmiddels genoeg gezegd.
Daarna wordt aangegeven dat een mindmap vaak wordt gebruikt om creatieve processen te ondersteunen en bij het leren en onthouden. Ook dat deel van de definitie is vergelijkbaar met wat in WikipediA staat. Vervolgens staat er in de definitie van Vink een beschrijving van hoe een mindmap wordt gemaakt. Hij beschrijft hoe vanuit het midden (centraal thema) met hoofd- en subonderwerpen de mindmap wordt opgebouwd. Dat is een prima beschrijving.
Wat ik heel goed vind in de verdere beschrijving is dat Vink aangeeft dat voor het overzicht het beste gebruik kan worden gemaakt van trefwoorden en pictogrammen. en niet met lange teksten. Dat is een belangrijke regel voor een goede mindmap: Eén woord op een tak !
Ook heel goed in deze beschrijving is dat Vink aangeeft dat relaties zichtbaar kunnen worden en dat met kleur de ordening duidelijk gemaakt kan worden. Kleuren zijn ook erg belangrijk in mindmaps.
Het is duidelijk dat Vink de theorieën van Tony Buzan beschrijft. Tony Buzan noemt zichzelf ook wel de uitvinder van mindmappen. Of dat écht zo is, blijft een vraag, maar zeker is dat hij wereldwijd een uitstekende bijdrage hefet geleverd in het goed leren gebruiken van mindmaps. De reden waarom een mindmap werkt geeft hij in onderstaand filmpje wat ook op de website van Wat-betekent.nl staat.
Steunpuntdyslexie.nl
Bron: https://www.balansdigitaal.nl/glossary/mindmap/
Balans definieert een mindmap als volgt: Tekening van pictogrammen (plaatjes) met tekst. Leerlingen met dyslexie kunnen hiermee een samenvatting maken van de lesstof of van een boek en deze techniek ook gebruiken om antwoorden te geven bij een toets.
Hoewel de definitie wat kort door de bocht is, een tekening van pictogrammen (plaatjes) met tekst, heeft Balans wel gelijk dat leerlingen met dyslexie met mindmappen samenvattingen kunnen maken en dit kunnen gebruiken bij een toets. Dit geldt natuurlijk voor iedereen, niet alleen dyslectische leerlingen. Hoewel een positief effect volgens mij door wetenschappelijk onderzoek nog niet is aangetoond, zijn er wel veel dyslectische leerlingen die zeggen hier veel plezier van te hebben.
Mindmap volgens Pauline Zwart
veranderkundige bij Connecta.nl
Bron: https://www.ensie.nl/pauline-zwart-mcm/mindmap
Volgens mevrouw Zwart is een mindmap een diagram waarin kennis wordt weergegeven op een compacte en visuele manier. Zij voegt toe dat een mindmap is opgebouwd uit begrippen, teksten, plaatjes en relaties daartussen.
Hoewel het de vraag is of een mindmap een diagram is, is de rest van de definitie wel raak. “Kennis weergeven op een compacte en visuele manier’ dat ben ik nog niet vaker tegengekomen. Dat is inderdaad wel kenmerkend voor een mindmap. Het feit dat zij direct toevoegt dat een mindmap is opgebouwd uit begrippen, teksten, plaatjes en relaties daartussen, toont aan dat zij zich baseert op de theorieën van Tony Buzan. Een stukje verderop bij genoemde bron, noemt zij Tony Buzan ook.
In haar definitie van een mindmap geeft zij verderop ook aan dat in een mindmap één onderwerp centraal staat. Ook dat is inderedaad heel kenmerkend en dat ben ik nog niet veel vaker tegengekomen.
Jammer dat ook mevrouw Zwart spreekt over een boomstructuur. Wellicht bedoelt zij daarmee dat de takken zicht vanuit het midden als takken in een boom vertakken.
Ook mevrouw Zwart zegt dat mindmappen worden gebruikt om creatieve processen te ondersteunen en als hulpmiddel bij het leren. Dit lijkt mij net niet helemaal juist. Een mindmap is een hulpmiddel bij het leren, dat klopt. Creatieve processen kunnen daarbij worden ingezet. Dat leidt volgens mij tot nog effectiever leren ( en onthouden).
“Er wordt beweerd dat een mindmap de natuurlijke manier waarop onze hersenen werken, ondersteunt” zegt Zwart. Dat formuleert ze keurig. Tony Buzan beweert dat. Of dat écht zo is, is wetenschappelijk nog niet aangetoond.
Tenslotte gaat Zwart nog in op het mindmappen op papier versus mindmappen op de computer. Ze schrijft dat er op dit moment software is en apps om mindmaps te maken. Daarmee kan volgens haar complexe en multimediale informatie op ene interactieve manier toegankelijk worden gemaakt.
Ook dit is wel heel mooi omschreven. Dat er ook heel veel software is die dit niet op de juiste manier doen, zegt ze er niet bij, maar wat er staat klopt volgens mij wel. Goede software is volgens mij iMindMap daar is ook een app van die mijns inziens ook er goed is. Er is zelfs een app iMindMap Kids waar ik heel blij van word.
Wij-Leren
Bron: https://wij-leren.nl/mindmap.php
Wij-leren.nl definieert een mindmap als een grafische techniek die een beroep doet op de vele mogelijkheden van de hersenen. Het is, volgens Wij-leren.nl, een eenvoudige manier om informatie op te roepen en op te slaan in de hersenen.
Wij-leren.nl geeft aan dat mindmaps bij vele aspecten van het leven kan worden toegepast. Ze noemen het een effectieve en leuke manier om leerprocessen te verbeteren, om aantekeningen te maken om informatie te structureren en op nieuwe ideeën te komen.
Volgens Wij-leren.nl bestaan mindmaps uit combinaties van woorden, kleuren, lijnen en afbeeldingen zoals foto’s, tekeningen pictogrammen en dergelijken.
Een mindmap is volgens mij geen grafische techniek, maar een grafische weergave. Wel doet een mindmap inderdaad een beroep op de vele mogelijkheden van de hersenen. Het is wat ongelukkig uitgedrukt, maar het is inderdaad wel zo dat bij het maken en gebruiken van mindmaps, veel meer dan alleen het talige gebied in de hersenen wordt ingeschakeld. De delen van de hersenen die bijvoorbeeld zorgen voor creativiteit, beweging, kleur en beelden, worden nadrukkelijk ook ingeschakeld. Door verbindingen tussen het talige gedeelte van de hersenen en de overige delen, vindt leren plaats.
Ik ben het eens met de constatering dat een mindmap een eenvoudige manier is om informatie op te roepen uit en op te slaan in de hersenen. De nadruk die hier gelegd wordt om de relatie tussen een mindmap en het gebruik van hersenen, is in mijn beleving erg belangrijk.
Dat mindmaps effectief zijn en op een leuke manier leerprocessen kunnen verbeteren, is niet onbelangrijk. Nu hoeft leren niet altijd leuk te zijn, maar als het gebruik van mindmaps leidt tot een grotere motivatie, is dat mooi meegenomen. Hoewel ook hier nog geen wetenschappelijk onderzoek naar is verricht, weet ik uit ervaring dat velen het een motiverende manier vinden om te leren.
Even tussendoor geeft Wij-leren.nl aan dat mindmaps heel geschikt zijn om aantekeningen te maken. Dit is heel belangrijk. Goede aantekeningen (met mindmaps) leiden tot beter onthouden en uiteindelijk tot betere resultaten.
Een mindmap geeft inderdaad de mogelijkheid om informatie te structureren. Door die structuur is het geheel beter te overzien.
Mindmappen brengt mensen op nieuwe ideeën. dat klopt. Doordat er meestal maar één woord op een tak staat, is het niet moeilijk om daar nieuwe woorden aan toe te voegen (associate). Hierdoor is een mindmap ook een goede tool om mee te brainstormen.
De combinatie van kleuren, lijnen en afbeeldingen is inderdaad kenmerkend voor een mindmap. Vooral kleuren en afbeeldingen vind ik heel belangrijk. De takken die ieder een eigen kleur hebben, moeten voor een goede mindmap juist niet uit lijnen bestaan, maar het zouden ingekleurde takken moeten zijn. Te vaak zie ik mindmaps waarbij de tak één strakke lijn is. Dat is volgens mij juist niet goed.
Mindmapping.com
Bron: http://www.mindmapping.com/nl/theorie-achter-de-mindmap.php
Volgens Mindmapping.com is een Mindmap is een zeer effectieve manier om informatie in en uit je brein te zetten – het is volgens hen een creatieve en logische manier van het maken van aantekeningen en het maken van aantekeningen zet je ideeën letterlijk op papier.
Alle Mind Maps hebben enkele dingen gemeen. Ze hebben een natuurlijke structuur in de organisatie, welke is gericht vanuit het centrum door het gebruik van lijnen, symbolen, woorden, kleuren en afbeeldingen volgens eenvoudige, hersenvriendelijke concepten. Een Mindmap zet een lange lijst van eentonige informatie om in een kleurrijke, gedenkwaardige en zeer goed georganiseerde diagram die in lijn werkt met de natuurlijke werkwijze van je brein.
Mindmapping.com geeft één simpele manier om een Mindmap te begrijpen. Ze zeggen: Een mindmap is te vergelijken met de kaart van een stad. Het centrum van de stad stelt het hoofdonderwerp voor; de grote wegen die vanuit het centrum leiden, stellen de belangrijkste gedachten in jouw gedachtegang voor; de kleinere wegen of vertakkingen staan voor jou tweede gedachten, enzovoort. Speciale afbeeldingen of vormen interessante herkenningspunten of relevante ideeën voorstellen.
Tenslotte zegt mindmappen.com: De Mindmap is de uiterlijke spiegeling van je eigen natuurlijke gedachtegang, gestuurd door een krachtig grafische proces, welk de belangrijkste sleutel naar het ontgrendelen van jouw dynamische hersenpotentiaal vormt
Dat een mindmap een effectief instrument is om informatie in en uit je brein te zetten, klopt, maar dat definieert een mindmap nog niet. Dat het een creatieve en logische manier is voor het maken van aantekeningen, is ook juist, maar ook dat zegt nog niet wat een mindmap is.
Opvallend is dat mindmappig.com een ‘natuurlijke’ structuur in de organisatie, noemt. Er zijn ook mindmaps met een strakke structuur (rechte lijnen), maar over het algemeen vind ik een structuur met gebogen lijnen ( een natuurlijke structuur) beter.
Dat een mindmap opgebouwd wordt vanuit het centrum klopt ook. Alleen liever geen lijnen, maar (dikke en dunne) takken, die zijn ingekleurd. Ook afbeeldingen zijn inderdaad belangrijk. Daarna spreekt mindmapping.com over een lange lijst van eentonige informatie die in een mindmap juist wordt gepresenteerd in een kleurrijke, gedenkwaardige en zeer goed georganiseerd diagram. ‘Eentonige’ informatie, in ieder geval gaat het om een grote hoeveelheid informatie die zonde de structuur van een mindmap moeilijk te onthouden is.
Dat het een diagram is in lijn werkt met de natuurlijke werkwijze van de hersenen, onderschrijf ik ook, maar daar is geen wetenschappelijk bewijs voor. ( Althans, ik ken het niet).
De vergelijking die Mindmappen.com geeft met een kaart van een stad, is een hele originele en inderdaad dat maakt het wel duidelijk.
Dat een mindmap een uiterlijke spiegeling is van je eigen natuurlijke gedachtegang, is mooi gezegd. Ik geloof het ook, maar wederom: daar is geen wetenschappelijk bewijs voor. Het gaat wel wat erg ver om daar nog aan toe te voegen dat het de belangrijkste sleutel is naar het ontgrendelen van je dynamische hersenpotentiaal.