Wie ben ik?

Mijn naam is Emmelien Merchie en ik ben afkomstig uit Oudenaarde. Ik studeerde af als onderwijspedagoog aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen (Universiteit Gent) en startte als wetenschappelijk medewerker aan de vakgroep Onderwijskunde in september 2009. Boeiende ervaringen tijdens mijn opleiding en het maken van mijn Masterproef betekenden voor mij de start van een groeiende interesse in ‘leren leren’ en Mind Mapping. Dit onderwerp bleef mij uitermate boeien waardoor ik in oktober 2010 startte met een doctoraatsonderzoek rond de mogelijkheden van Mind Mapping bij het stimuleren van de tekstverwerving en -verwerkingsvaardigheden van leerlingen uit de derde graad lager onderwijs.

Hoe kunnen we hen best helpen en ondersteunen bij het leren van de grote leerstofpakken die zij steeds meer (zelfstandig) moeten verwerken? In mijn doctoraat zocht ik ik hierop een antwoord.

Waarom leren (leren) met Mind Mapping?

Leerlingen worden de dag van vandaag overstelpt met heel wat informatie! Vaardigheden zoals het verwerven en verwerken van informatieve teksten worden steeds belangrijker bij de overgang van het lager naar het secundair onderwijs.

Dit belang wordt weerspiegeld in de eindtermen ‘leren leren’ en de vakoverschrijdende eindtermen informatieverwerking en informatieverwerving in de eerste graad secundair onderwijs. Het is niet altijd vanzelfsprekend om dit alles concreet te implementeren in de dagdagelijkse klaspraktijk. Onderzoek geeft verder aan dat leerlingen bij hun start in het secundair onderwijs nog altijd te weinig beschikken over basisvaardigheden om grote stukken tekst te verwerken en in te studeren. Vanuit de praktijk is er vraag naar manieren om leerlingen te ondersteunen in het leren leren en het structureel verwerken van studieteksten. Deze bezorgdheid vormde het vertrekpunt van mijn doctoraatsonderzoek.

 

Een veelbelovende techniek om kinderen op dit vlak te ondersteunen is Mind Mapping. Mind Maps zijn visuele schema’s van informatieve teksten die door hun specifieke kenmerken (bv. gebruik van kleur, beelden, assocaties, groeperen van aan elkaar gerelateerde woorden) een effectief hulpmiddel blijken in het (leren) verwerken en instuderen van studieteksten.

Resultaat uit mijn onderzoek

Uit de resultaten blijkt dat de grafische samenvattingsvaardigheden en de (kwaliteit van) zichtbare studiestrategieën van de leerlingen die met mindmaps aan de slag gaan significant en langdurig toenemen. Tijdens het samenvatten, gaan vooral leerlingen die zelf mindmaps maken doelbewuster en strategischer aan de slag. Ze schenken meer aandacht aan belangrijke voorbereidende acties zoals het aanduiden van kernwoorden in de tekst. Hun mindmaps overtreffen qua vormgeving die van leerlingen die mindmaps aangereikt krijgen. Leerlingen die werken met aangereikte mindmaps vertonen dan weer de grootste en meest langdurige groei op het vlak van het zichtbaar diepgaand leerstrategiegebruik dat spontaan werd toegepast tijdens een zelfstandige studietaak.

 

Merchie, E. (2014) Measuring, fostering tekst-learning strategies, graphical summarization skills at the end of elementary school. Proefschrift, Universiteit Gent.